Bevrijding

Op weg naar het vliegtuig

BEVRIJDING

Zondag 17 september 1944
Het was een mooie zonnige dag in bezet Nederland. Zoals iedere zondag waren de mensen uit Eerde samen in de kerk om te bidden voor betere tijden. Uit de berichten die binnenkwamen uit België wisten de kerkgangers al dat de bevrijders niet ver weg waren.
En toen pastoor Willenborg vanaf de preekstoel aankondigde dat er "iets" zou gaan gebeuren, snapten de parochianen direct wat hij bedoelde.
Bernard van Dam liet de eerste noten van het Wilhelmus uit het kerkorgel klinken........

Op dat moment waren de paratroopers van de Amerikaanse 101ste Airborne Divisie al op weg naar Nederland. Als onderdeel van Operatie Market Garden was de omgeving van Eerde aangewezen als landingsplaats voor het 2e en 3e bataljon van het 501ste Parachute Infantry Regiment. Samen met het 1e bataljon, dat ten noorden van Veghel landde, moesten zij een deel van de corridor naar Arnhem veroveren en openhouden voor de doortocht van het Engelse 30ste legerkorps.

Landing van paratroopers

Even na de middag was de eerste Dakota te zien die vanuit zuidelijke richting Eerde naderde. Aan boord waren 14 pathfinders. Zij sprongen als eersten boven Eerde en markeerden de landingsplaats. Enkele minuten later was de lucht gevuld met honderden parachutes, waarmee mensen en materieel een zachte landing maakten op Eerdse bodem. Omdat er op dat moment geen Duitsers in Eerde aanwezig waren hadden de Amerikanen binnen een uur het dorp bezet en wegblokkades opgericht.
Veel van de para's waren jonge jongens, nog geen 20 jaar oud. Ze hadden onderweg doodsangsten uitgestaan tijdens de beschietingen van Duits luchtafweer op hun kwetsbare vliegtuigen. Toen ze eenmaal weer vaste grond onder de voeten hadden en ze gastvrij ontvangen waren in Eerde, leek hen de oorlog weer mee te vallen. Meer ervaren paratroopers, die in juni 1944 de invasie in Normandië hadden meegemaakt, wisten wel beter........

Sergeant Jacob H. Wingard

Maandag 18 september 1944
De Amerikanen hadden wel Eerde bezet, maar niet de zandduinen ten westen van het dorp. Dit gaf de Duitsers de gelegenheid om de volgende dag vanuit de zandduinen het dorp aan te vallen. Tegelijkertijd rukten Duitse troepen langs de spoorlijn vanuit Schijndel op naar Veghel. Hevige gevechten werden gevoerd in de omgeving van de molen en het station. In eerste instantie konden de parachutisten de aanvallen afslaan, mede doordat de molen een uitstekende uitkijkpost vormde.
Sergeant Jacob Wingard, die vanuit de molen aanwijzingen voor de mortieren gaf, werd door een Duitse sluipschutter dodelijk getroffen in zijn borst. Hij overleed in de molen. Uiteindelijk bleek het voor de parachutisten, die alleen over lichte wapens beschikten, onmogelijk om stand te houden en zij trokken zich terug naar Veghel.

De extra brug (foto: Johan van Eerd)

Dinsdag 19 september1944
In de loop van de ochtend arriveerden de eerste Britse tanks bij de brug over de Zuid Willemsvaart in Veghel.
De brug was eigelijk te smal voor de Sherman tanks maar de mannen van Kapitein Thomas Norwood bouwden een extra brug naast de bestaande, samen met dhr. Oomen, leraar van de Veghelse ambachtsschool.
De Corridor was open, maar op nauwelijks een kilometer afstand zaten de Duitsers, die weer bezit hadden genomen van Eerde. Kolonel Johnson vond het niet verstandig dat het hele regiment in Veghel geconcentreerd was en stuurde het 3e bataljon naar Eerde, dat inmiddels in Duitse handen was.

Kapelstraat Eerde, September 1944

Woensdag 20 september 1944
Felle gevechten werden gevoerd om Eerde te heroveren. Enkele Sherman tanks van het Engelse 44th Royal Tank Regiment voegden zich bij het 3e bataljon van het 501ste Regiment. Een van de tanks werd echter diezelfde dag, onder de ogen van Luitenant-kolonel Ewell, door een Duitse granaat doorboord, waarbij de bemanning omkwam.
Aan het einde van de dag was Eerde weer in handen van de geallieerden.

Aanval op Schijndel

Donderdag 21 september 1944
De Nederlandse ondergrondse had informatie dat de Duitsers de Corridor wilden aanvallen vanuit Schijndel. In plaats van deze aanval af te wachten, besloot Kolonel Johnson om de Duitsers in Schijndel te verrassen. Het 1ste bataljon, onder leiding van Kolonel Kinnard, was op dat moment in Heeswijk, klaar om Schijndel vanuit noordelijke richting aan te vallen. Kort na middernacht bereikten zij Schijndel.
De opmars van het 3e Bataljon dat om 22.00 uur in Eerde vertrokken was, verliep minder voorspoedig. Onderweg werden zij telkens beschoten. Er werd veel tijd verloren met het verjagen van Duitsers die zich in boerderijen hadden verschanst. Enkele paratroopers werden door de Duitsers gevangen genomen.

Sherman tanks in Veghel (foto: Johan van Eerd)

Vrijdag 22 september 1944
Tegen de ochtend bereikte het 3e bataljon Schijndel. De Amerikanen kregen hulp van 12 Britse tanks, die het aanbreken van de dag in Eerde hadden afgewacht.
De verovering van Schijndel verliep voorspoedig, maar 's middags kwam plotseling het bericht dat de aanval moest worden gestaakt, omdat Veghel onder vuur lag. Terwijl de Amerikanen 's morgens op weg waren naar Schijndel hadden Duitse troepen, vanuit Wijbosch, Eerde weer ingenomen en bedreigden de Corridor. Het 1e bataljon ging langs de spoorlijn naar Eerde, terwijl het 3e bataljon via de Coevering vanuit zuidelijke richting naar het dorp terugkeerde. Er werden felle gevechten geleverd, voordat de Duitse patrouilles in Eerde zich overgaven.
Ondertussen had het 2e bataljon, dat in Veghel was achtergebleven, de handen vol aan een andere Duitse aanval uit oostelijke richting.

WACO glider met Jeep

Zaterdag 23 september 1944
In Veghel probeerden de Duitse troepen nog de hele dag om de bruggen te veroveren. Het 2e bataljon van het 501ste Parachute Infanterie Regiment, dat Veghel verdedigde, kreeg versterkingvan het 506e Parachute Infanterie Regiment en van het 327ste Glider Infanterie Regiment. De 327 GIR was op de velden tussen Sint-Oedenrode en Son geland in WACO zweefvliegtuigen, waarin zij jeeps en anti-tankgeschut hadden meegebracht. De Duitse aanval kon worden afgeslagen.
In Eerde was het die dag vrij rustig. Er werd een krijgsgevangenenkamp ingericht op de plaats waar nu de Petrus en Paulusschool staat.

De Eerdse kerk na 24 september 1944

Zondag 24 september 1944
Omdat het 327ste Glider Infanterie Regiment de posities in Veghel had overgenomen, trok het 2e bataljon van het 501ste Regiment via de spoorlijn naar Eerde. Bij de spoorbrug over het kanaal werden zij door de Duitsers met 88 mm kanonnen beschoten. Veel mannen werden gedood of verwond.
Het 907e Glider Veldartillerie Bataljon dat de dag ervoor met gliders was geland, kwam het 501ste Regiment in Eerde ondersteunen met hun 105 mm houwitsers. Ze waren net op tijd, want die dag vielen de Duitsers op meerdere fronten aan. Het Fallschirmjäger Regiment van Von der Heydte viel vanuit de zandduinen Eerde aan met ongeveer 200 man en een aantal tanks. Toen zij werden opgemerkt door de Amerikanen begon het gevecht, dat bekend werd als de "Battle of the sand dunes". Kogels en granaten vlogen door het dorp. De kerk en de molen werden zwaar beschadigd. Een vrachtauto met munitie explodeerde na een voltreffer van een tankgranaat, waarbij veel Amerikanen werden gedood of verwond.

Gilbert Astin

In Eerde waren Engelse tanks aangekomen. Nog voordat zij positie konden kiezen werden drie van hen door Duits granaatvuur vernietigd, waarbij de meeste bemanningleden een gruwelijke dood stierven.
De Engelsen weigerden nog meer tanks in te zetten, voordat de Duitsers uit de zandduinen waren verdreven. Na hevige gevechten, waarbij de Amerikanen met ware heldenmoed de Duitsers te lijf gingen, werden de zandduinen gezuiverd.
Terwijl het Regiment van Von der Heydte het Geronimo Regiment aanviel trok het bataljon van Majoor Jungwirth, via de Coevering naar de Corridor, waar het hen lukte om de verkeersader af te snijden. De Duitsers namen posities in bij buurtschap Logtenburg. Dit was, na alle eerdere vertragingen, rampzalig voor Operatie Market Garden.

Lees meer over het leven van Gilbert Astin, chauffeur van de tank die werd uitgeschakeld bij de molen.

Uitgeschakelde voertuigen langs de Corridor

Maandag 25 september 1944
Om de geallieerde opmars nog meer te vertragen, wilden de Duitsers de kanaalbrug bij Veghel vernietigen. Daar kwam niets van terecht, want zij werden van alle kanten aangevallen door de Amerikanen en Engelsen. De hele dag werd er gevochten bij Logtenburg. Toen de avond viel was de Corridor weer heroverd, maar deDuitsers zaten er nog.
Omdat zij vrijwel omsingeld waren konden de Duitsers niets anders doen dan proberen te ontsnappen. Dat lukte hen in de nacht en zij konden zelfs hun 88 mm kanonnen meenemen naar Schijndel.

Bevrijd

Dinsdag 26 september 1944
De geallieerden waren de Duitse aanvallen spuugzat en besloten hen definitief uit te schakelen. De Duitsers hadden zich verschanst in het gebied tussen Schijndel, Eerde en Sint-Oedenrode. Zij hadden veel verliezen geleden en werden vrij eenvoudig door de Amerikanen en Engelsen overmeesterd. De groep die had weten te ontkomen naar Schijndel kon weinig kwaad meer doen. Nadat de door de Duitsers geplaatste mijnen waren opgeruimd, was de Corridor weer open.
Voor de Britse troepen in Arnhem was het echter te laat. Het doel van Operatie Market Garden was niet bereikt, maar de dorpen aan de Corridor waren bevrijd.
Britse troepen namen de postites van de Amerikanen over en bevrijdden van hieruit de omliggende plaatsen.